प्रधानमंत्री सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग योजना – 2025 सविस्तर माहिती
भारत सरकारने सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम अन्न प्रक्रिया उद्योगांना चालना देण्यासाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केली आहे, तिचं नाव आहे – “प्रधानमंत्री सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग योजना” (PMFME Scheme). या योजनेंतर्गत देशातील लघुउद्योगांना औपचारिक स्वरूप देण्याचा, स्थानिक उत्पादनांना मार्केट मिळवून देण्याचा आणि लाखो लोकांना स्वरोजगाराच्या संधी निर्माण करून देण्याचा उद्देश आहे.
✅ योजनेचा मुख्य उद्देश
भारतात सुमारे 25 लाखांहून अधिक सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग आहेत, पण त्यातील बहुतेकजण असंघटित आहेत. त्यांना आर्थिक सहाय्य, प्रशिक्षण, ब्रँडिंग, औपचारिक परवाने (FSSAI, Udyam इत्यादी) यामध्ये अडचणी येतात.
ही योजना पुढील गोष्टींसाठी राबवण्यात येते:
- असंघटित सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योगांचे औपचारिकीकरण करणे
- स्वरोजगाराला चालना देणे
- स्थानिक उत्पादनांना राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठ मिळवून देणे
- उद्योगधंद्यात तंत्रज्ञान, ब्रँडिंग आणि कौशल्यविकास यांना बळ देणे
📌 योजनेची वैशिष्ट्ये
बाब माहिती
योजना सुरू - जून 2020
योजना कालावधी - 5 वर्षे (2020 ते 2025)
वित्तीय सहकार्य - केंद्र व राज्य सरकार 60:40 (NE States आणि हिमालयीन भागात 90:10)
लाभार्थी - वैयक्तिक उद्योजक, महिला बचतगट, शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs),
सहकारी संस्था
आर्थिक मदत - प्रकल्प खर्चाच्या 35% पर्यंत क्रेडिट लिंक्ड सबसिडी (म्हणजे ₹10 लाखांपर्यंत)
🎯 लाभार्थ्यांसाठी फायदे
1. 💸 आर्थिक सहाय्य:
तुम्ही जर स्वतःचा अन्न प्रक्रिया उद्योग सुरू करणार असाल तर सरकार तुम्हाला 35% अनुदान देईल.
उदा. जर प्रकल्प खर्च ₹10 लाख असेल, तर ₹3.5 लाख सरकारकडून अनुदान मिळेल.
2. 🧠 कौशल्य विकास प्रशिक्षण:
उद्योग चालवण्यासाठी आवश्यक कौशल्य (मार्केटिंग, संकुल प्रक्रिया, दर्जा नियंत्रण) शिकवले जाते.
3. 🏷️ ब्रँडिंग आणि मार्केटिंग:
उद्योगासाठी स्वतःचा ब्रँड तयार करून तो देशभरात विक्रीसाठी सादर करता येतो.
e-Commerce आणि FSSAI सर्टिफिकेट मिळवण्यासाठी मार्गदर्शन.
4. 🔧 मशीनरीसाठी सहाय्य:
नवीन यंत्रसामुग्री खरेदी किंवा उद्योग आधुनिक बनवण्यासाठी सुलभ कर्ज उपलब्ध.
👨🌾 पात्रता निकष
निकष - आवश्यकता
वय - किमान 18 वर्षे
शिक्षण - किमान 10वी पास (किंवा संबंधित अनुभव)
अनुभव - संबंधित व्यवसायात अनुभव असेल तर प्राधान्य
उद्योग - अन्न प्रक्रिया क्षेत्रातील कोणताही सूक्ष्म उद्योग चालवणारे किंवा सुरू करणार
बँकेशी संबंध - बँक खाते आणि कर्ज सुसंगतता आवश्यक
📋 आवश्यक कागदपत्रे
- आधार कार्ड
- PAN कार्ड
- बँक पासबुक
- प्रकल्प अहवाल (Project Report)
- व्यवसायाचे फोटो
- Udyam Registration
- FSSAI परवाना
- खाते प्रमाणपत्र
- जात प्रमाणपत्र (लागल्यास)
- निवास प्रमाणपत्र
📝 अर्ज प्रक्रिया (Step-by-Step)
1. प्रकल्प ठरवा:
उद्योग कोणता चालवायचा हे ठरवा (उदा. मसाला युनिट, लोणचं प्रक्रिया, बेकरी, पापड इ.)
2. प्रकल्प अहवाल तयार करा:
व्यवसायाचे अंदाजपत्रक, मशीनरी, रॉ मटेरियल, कामगार याबाबत माहिती तयार करा.
3. Udyam आणि FSSAI रजिस्ट्रेशन घ्या
4. PMFME Portal वर अर्ज करा:
👉 https://pmfme.mofpi.gov.in/
5. बँकेमार्फत कर्ज आणि सबसिडी मंजुरी:
अर्ज झाल्यावर जिल्हास्तरीय समिती किंवा नोडल ऑफिसर तुमचा प्रस्ताव तपासतो.
मंजुरी मिळाल्यावर बँक कर्ज देते आणि नंतर सबसिडी जारी केली जाते.
🔍 अर्ज कसा कराल?
PMFME च्या पोर्टलवर लॉगिन करा
नोंदणी फॉर्म भरून OTP तपासा
आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा
प्रकल्पाची माहिती भरा
बँक आणि जिल्हास्तरीय कार्यालयात अर्ज फॉरवर्ड करा
मंजुरीनंतर सबसिडी बँकेत जमा होते
🧠 उपयुक्त उदाहरणे
उद्योग- प्रकार माहिती
मसाले उत्पादन- हळद, मिरची, गरम मसाला इ. प्रक्रिया करून पॅकिंग
लोणचं प्रक्रिया- लिंबू, आंबा, मिरची लोणचं घरगुती पद्धतीने मोठ्या प्रमाणावर
बेकरी- बिस्किट, ब्रेड, केक बनवणे
फळ प्रक्रिया- जॅम, ज्यूस, स्क्वॅश बनवणे
पापड-चिवडा उद्योग महिला बचतगटांसाठी उत्तम संधी
📞 मार्गदर्शन कुठे मिळेल?
जिल्हा उद्योग केंद्र (DIC)
PMFME योजना नोडल ऑफिसर – जिल्हा स्तरावर
Krishi Vigyan Kendra (KVK)
Mofpi Portal वर राज्यनिहाय अधिकृत संपर्क यादी उपलब्ध आहे
❓ वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
Q1. ही योजना फक्त नवीन उद्योगासाठी आहे का?
नाही, चालू उद्योग सुधारण्यासाठीही अर्ज करू शकता.
Q2. अर्ज कोणी करू शकतो?
वैयक्तिक व्यक्ती, SHGs, FPOs, Co-operatives.
Q3. अर्ज नाकारण्याची शक्यता आहे का?
जर प्रकल्प अहवाल, कागदपत्रे किंवा पात्रता अपूर्ण असेल, तर हो.
📌 निष्कर्ष:
प्रधानमंत्री सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग योजना ही ग्रामीण तसेच शहरी भागातील लघु उद्योजकांसाठी एक सुवर्णसंधी आहे. या योजनेंतर्गत भारतातील परंपरागत अन्न प्रक्रिया व्यवसायांना नवसंजीवनी मिळते. जर आपण लघुउद्योग सुरू करण्याचा विचार करत असाल, तर ही योजना तुमच्यासाठी योग्य आहे.
🌐 अधिक माहिती व अर्जासाठी भेट द्या: