शेतकरी अपघात विमा योजना 2025 – संपूर्ण माहिती

 🚜 शेतकरी अपघात विमा योजना – कृषी जीवनातील आर्थिक सुरक्षा

"शेतकरी अपघात विमा योजना", "गोपीनाथ मुंडे योजना". ही योजना काय आहे?

शेतकऱ्यांच्या अपघाती मृत्यू किंवा अपंगत्व झाल्यास त्यांच्या कुटुंबाला आर्थिक मदत म्हणून राबवण्यात येणारी सरकारी योजना — ज्याद्वारे ₹1–2 लाख रुपये नुकसानभरपाई मिळते 

2. कोणत्या प्रकारचे अपघात येतात समाविष्ट?

रस्त्यावरील अपघात, वाहनाचा टक्कर

नैसर्गिक आपत्ती: विजेचा धक्का, पुर

सर्पदंश, विषबाधा

जनावरांच्या हल्ल्यांमुळे चोट किंवा मृत्यू

रेल्वे अपघात, दंगलीतील मृत्यू

अन्य अनपेक्षित घटना: हत्या, उंचावरून पडणे इत्यादी 

3. रक्कम किती मिळते?

प्रकार नुकसान भरपाई

अपघाती मृत्यू / दोन्ही डोळे अथवा अवयव निकामी ₹2,00,000

एक डोळा किंवा एक अवयव निकामी ₹1,00,000

अपंगत्वासहित दोन अवयवांचे नुकसान ₹2,00,000 

4. "शेतकरी अपघात विमा योजना", "गोपीनाथ मुंडे योजना". योजना कधी राबवली जाते आणि काळ काय आहे?

ही योजना 2015–16 पासून महाराष्ट्रात “गोपीनाथ मुंडे शेतकरी अपघात विमा योजना” या नावाने राबवली जाते.

2023–24 साठी सुधारित स्वरूपात “सुरक्षा सानुग्रह अनुदान योजना” म्हणून राबविण्यात येते 

5. पात्रता कोणासाठी?

वय: 10–75 वर्षे

महसूल नोंदीतून शेतकरी म्हणून नाव असणे आवश्यक

कुटुंबात एक अधिक सदस्य (पत्नी, मुलगा, मुलगी इ.) लाभार्थी म्हणून नोंद असेल 

6. कागदपत्रे व प्रक्रिया

1. 7/12 उतारा, फेरफार नोंद, वारसाचा पुरावा
2. अपघाताचा FIR/पंचनामा, मृत्यू प्रमाणपत्र, पोस्टमार्टम अहवाल (आवश्यक असल्यास)
3. अपंगत्वाचे प्रमाणपत्र (जर असेल तर)

अर्ज तालुका कृषी अधिकारी कार्यालय किंवा बँकेमार्फत ऑनलाइन तसेच ऑफलाइन सादर करावा 

दावा मंजूर झाल्यानंतर 2 महिन्यांच्या आत रक्कम लाभार्थ्यांच्या खात्यावर जमा करण्यात येते 

7. अलीकडील आकडेवारी

2024–25 मध्ये 61 लाभार्थ्यांना ₹1.21 कोटी वितरित; 62 प्रस्ताव प्रलंबित आहेत 

2024 फेब्रुवारी मध्ये कृषी विभागाने ₹48.63 कोटी रुपये 2,453 दाव्यांवर दिले 

Q1. अर्ज कसा करावा?

तालुका कार्यालय किंवा ऑनलाईन पोर्टलवर अर्ज भरावा — 30 दिवसांच्या आत आवश्यक कागदपत्रांसह .

Q2. आत्महत्येचा दावा होईल का?

नाही, आत्महत्येच्या प्रकरणांतून विमा लाभ मिळत नाही 

Q3. अपंगत्वाच्या बाबतीत किती रक्कम मिळेल?

एक डोळा किंवा एक अवयव निकामी झाल्यास ₹1 लक्ष; 2 अवयव किंवा दोन्ही डोळे निकामी झाल्याने ₹2 लक्ष 

🔚 निष्कर्ष

“शेतकरी अपघात विमा योजना” ही अपघाताच्या वेळी शेतकऱ्यांना आणि त्यांच्या कुटुंबाला आर्थिक आधार देते. सोपी प्रक्रिया, जलद दावे निपटारा आणि हजारो लाभार्थ्यांची मदत्‍ती यामुळे ही योजना कृषी क्षेत्रात अत्यंत उपयुक्त ठरल्याचे दिसते.